In trang này
Thứ hai, 17 Tháng 9 2018 03:54

Các hoạt động kinh tế tạo nguồn thu khác của các cơ quan báo chí ở nước ta hiện nay

Bên cạnh các hoạt động kinh tế của truyền hình, phát thanh, báo điện tử…. các cơ quan báo chí còn có những hoạt động kinh tế hợp pháp khác để tạo nguồn thu cho tổ chức của mình nhằm tăng doanh thu tự trang trải chi phí hành chính cho bộ máy trong cơ quan, tổ chức của mình. Mặt khác, các cơ quan báo chí còn phải tìm con đường phát triển trong bối cảnh công nghệ thông tin đang có những bước tiến vũ bão và tác động mạnh vào hoạt động báo chí, Con đường phát triển đó đòi hỏi phải có đầu tư, cả về mặt con người lẫn cơ sở vật chất. Nếu vì cơ chế tài chính chưa thông thoáng, nếu vì không tìm được những mô hình kinh doanh phù hợp hơn, hiện đại hơn, báo chí đành lỡ mất những cơ hội theo kịp đà tiến của xã hội, để lại trận địa cho các mạng xã hội, thậm chí là những hình thức truyền thông mới của một không gian mạng 4.0 mà chúng ta chưa thể hình dung hết được.

Một trong những hình thức tạo doanh thu cho cơ quan báo chí hiện nay đó là cho thuê trụ sở hoạt động. Hình thức kinh doanh này chủ yếu tập trung ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh…Các cơ quan báo chí thường cho thuê một phần trụ sở có mặt tiền nhằm tăng doanh thu cho cơ quan của mình. Có thể nói, trong giai đoạn hiện nay, ở các thành phố lớn các tòa báo thường nằm ở các vị trí trung tâm thuận lợi thì việc cho thuê trụ sở là một trong những hình thức kinh doanh mang lại lợi nhuận cao cho cơ quan báo chí đó.

Bên cạnh việc cho thuê trụ sở, các cơ quan báo chí còn thực hiện việc liên kết hoặc liên doanh với các cơ quan nước ngoài trong việc trao đổi ấn phẩm, sản phẩm truyền thông. Theo đó, thường các báo lớn thực hiện việc xuất khẩu sản phẩm báo in ra nước ngoài và thực hiện hoạt động nhập khẩu báo, tạp chí nước ngoài về Việt Nam phục vụ nhu cầu thông tin trong thời đại công nghệ và thời đại phát triển hình thức công dân toàn cầu. Tuy vậy, cho đến nay hoạt động này chưa đạt được hiệu quả và đã dừng lại do việc quản lý của các cơ quan báo chí của ta chưa tốt, chưa có kinh nghiệm kinh doanh sản phẩm báo in theo thông lệ quốc tế và chưa có cơ chế thực hiện quảng cáo hiệu quả.

Trong những năm qua, nhiều tờ báo đã hoạt động kinh doanh có hiệu quả, mang lại nguồn thu đáng kể, góp phần nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho đội ngũ người làm báo. Tuy nhiên, nhiều cơ quan báo chí cũng gặp nhiều khó khăn, thách thức trong lĩnh vực này, nhất là báo địa phương và những tờ báo chưa có thương hiệu.Thậm chí, có những cơ quan báo in đi đến đổ vỡ, rủi ro trong hoạt động này. Tuy nhiên, trong nền kinh tế thị trường thì mọi sản phẩm đều có giá trị kinh tế riêng, vậy nên các sản phẩm truyền thông, các hình thức kinh doanh, kinh tế, dịch vụ của báo chí nói chung và báo in nói riêng vẫn tiếp tục phát triển và đầy triển vọng.

Một trong những hoạt động kinh doanh của cơ quan báo chí đó là việc tổ chức sự kiện. Theo đó, các cơ quan báo chí đứng ra liên kết cùng với các cơ quan khác tổ chức những chương trình văn hóa, thể thao…. Những sự kiện do các cơ quan báo chí tổ chức mang tầm vị thế cao, có uy tín và có những ảnh hưởng sâu rộng. Đơn cử như giải Hoa hậu Việt Nam do đơn vị báo Tiền phong tổ chức đã dần trở thành thông lệ và là giải duy nhất được công nhận cấp quốc gia về thi đấu Nhan sắc hoặc như giải chạy Báo Hà Nội mới, giải đua xe đạp cúp Truyền hình TP Hồ Chí Minh, Giải bóng chuyền cúp truyền hình VTV….

Đối với nền báo chí thế giới, việc xây dựng mô hình các công ty trong các toà soạn báo đã có từ rất lâu.Từ giữa thế kỷ XIX, những người làm báo trên thế giới đã bắt đầu quan tâm đến mục tiêu kinh tế trong báo chí và đã biết cách tổ chức điều hành hoạt động kinh tế báo chí. Tại Việt Nam, nhất là trong thời đại bùng nổ thông tin hiện nay, báo chínước ta nói chung và các toà soạn báo in nói riêng đang ngày càng khởi sắc, tiếp tục khẳng định tầm quan trọng và cần thiết của mình trong đời sống văn hoá - xã hội. Đặc biệt, sau khi chúng ta gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) thì hệ thống báo chí nước ta đã có bước phát triển quan trọng cả về loại hình, số lượng và chất lượng.

Cùng với xu thế phát triển kinh tế báo chí của thế giới, những năm gần đây, hòa nhập với xu hướng chung đó, Nhà nước ta đã nhận định và đưa ra những chính sách nhằm tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí được thực hiện việc kinh doanh dịch vụ, sản phẩm nhằm tạo nguồn thu tự trang trải chi phí hoạt động của cơ quan mình. Điều này được thể hiện qua các Chiến lược phát triển thông tin quốc gia đến năm 2010, Chỉ thị số 42-CT/TW ngày 25-8-2004 của Ban Bí thư về nâng cao toàn diện hoạt động xuất bản. Trên cơ sở các quy định của pháp luật cho thấy, việc thành lập các công ty trực thuộc các Cơ quan báo chí nói chung, các toà soạn báo in nói riêng là vấn đề cấp thiết, hết sức cần kíp, tạo ra một nền báo chí tự sống và sống khoẻ, phát triển và phát triển lành mạnh, thoát ra khỏi bao cấp của hoạt động kinh tế báo chí.

Một hình thức kinh doanh nữa của cơ quan báo chí là kinh doanh thiết bị truyền thông, thu phát sóng như các thiết bị chuyên dụng của phát thanh và truyền hình. Mặt khác, việc cơ quan báo chí thiết kế quảng cáo, các ấn phẩm quảng cáo cho các doanh nghiệp cũng là một hoạt động nhằm tăng doanh thu hoạt động. Với cơ chế mở cửa, hoạt động kinh tế của các cơ quan báo chí ngày càng đa dạng và phong phú không chỉ bó hẹp trong phạm vi hoạt động kinh doanh mà còn có thể hoạt động thêm trong những ngành thương mại của thị trường.

Sự ra đời và phát triển của mô hình công ty trong các cơ quan báo chí đã mở ra nhiều mới về "đa chức năng" cho các cơ quan báo chí, tự chủ về mặt tài chính cho các tờ báo, và là một tiền đề quan trọng trong việc tiến tới xây dựng mô hình tập đoàn báo chí trong tương lai phù hợp với quy luật vận động của kinh tế thị trường và của thông lệ thế giới.Tuy nhiên, mô hình công ty cơ quan báo chí cũng gặp không ít hạn chế, khó khăn từ phía chủ quan và từ các cơ chế, chính sách của Đảng và Nhà nước vẫn chưa thực sự đầy đủ so với yêu cầu thực tiễn của việc phát triển các mô hình này. Vì vậy, rất cần sự hoàn thiện về cơ chế, chính sách của Nhà nước, đồng thời là sự tự vươn lên của các công ty này trong bối cảnh và yêu cầu mới của báo chí truyền thông Việt Nam.

Ngoài các nguồn thu từ hoạt động chuyên môn sản xuất sản phẩm báo chí truyền thông và dịch vụ thông tin, các cơ quan báo chí còn có những nguồn thu khác nhằm tăng thu nhập, doanh thu cho cơ quan của mình góp phần tạo lợi nhuận tăng cường tái đầu tư vào việc trang bị thiết bị hiện đại phục vụ hoạt động chuyên môn.

Thay đổi diện mạo kinh tế báo chí không chỉ một sớm một chiều nếu chỉ trông chờ vào cơ chế chính sách, vào những cách làm cũ. Người đứng đầu tờ báo phải có suy nghĩ của một doanh nhân, không thực sự có một tinh thần khởi nghiệp theo đúng nghĩa. Trong cơ chế thị trường, nếu xác định được thế mạnh của mình, báo chí hoàn toàn tạo ra được những nguồn thu bền vững. Việc đầu tiên là tính xem thị trường cần gì ở tờ báo, khi đó đẩy bộ máy sản xuất theo đúng nhu cầu đó để phát triển người dùng. Tiếp đến là thiết kếcác sản phẩm truyền thông, quảng cáo, sự kiện... phù hợp với nhóm đối tượng người dùng, với thị trường của riêng mình. Như vậy tờ báo mới có được nguồn thu từ chính sản phẩm báo chí.