In trang này
Thứ năm, 20 Tháng 9 2018 04:21

Mô hình hoạt động kinh tế của báo điện tử

Một trong những hoạt động kinh tế của báo điện tử là thu phí những người truy cập: Nhiều báo điện tử hàng đầu trên thế giới đã chuyển từ hình thức "miễn phí” sang "thu phí" độc giả trực tuyến. Một tờ báo điện tử có thể cung cấp một lượng thông tin miễn phí khổng lồ, nhưng nếu thông tin của tờ báo đó là độc nhất và có giá trị, hoàn toàn có thể kiếm tiền từ việc thu phí những ai muốn tiếp cận các thông tin này. Trong trường hợp việc thu phí cho việc tiếp cận toàn bộ nội dung trang web khiến nhiều người không còn hứng thú truy cập, tạo ra nguy cơ suy giảm lợi ích từ số lượng độc giả thường xuyên, tờ báo đó có thể chỉ thu phí một phần nào đó của trang web, hay bán từng nội dung thông tin quan trọng theo yêu cầu của khách hàng. Ví dụ, các báo điện tử chuyên sâu về lĩnh vực tài chính có thể cho phép tất cả mọi người truy cập miễn phí phần tin tức chung và chỉ tính phí nếu một độc giả đó muốn xem toàn bộ phần bình luận, dự báo phân tích hoặc các thông tin lưu trữ.

Thu thập và bán thông tin: Việc xây dựng một cơ sở dữ liệu phong phú được ví như một "tài nguyên" quan trọng để phát triển kinh doanh cho báo điện tử. Cơ sở dữ liệu số được tổ chức như một bộ sưu tập kỹ thuật số các tài liệu đã xuất bản của tờ báo hoặc đối tác, được sắp xếp theo những thư mục, biên mục phù hợp.

Cơ sở dữ liệu, các thư mục lưu trữ này có thể mang nội dung chung chung hoặc dành riêng cho một nhu cầu nhấtđịnh nào đó của độc giả. Nhiều cơ quan báo chí còn đưa ra phương thức xây dựng cơ sở dữ liệu mang tính độc quyền, người có nhu cầu tra cứu, khai thác dữ liệu phải thông qua thỏa thuận cấp phép, trả phí hoặc thực hiện các thao tác phục vụ lợi ích của cơ quan báo chí như cung cấp thông tin cá nhân, kê khai các yêu cầu, trả lời các bản khảo sát điều tra xã hội học mà tờ báo điện tử đó xây dựng (theo nhu cầu của cơ quan hoặc là dịch vụ cho đối tác).

Nhiều cơ sở dữ liệu thư mục của báo điện tử lớn trên thế giới đã phát triển thành các thư viện số, cung cấp toàn văn các nội dung được liệt kê trên đó. Số khác lại hợp với các cơ sở dữ liệu học thuật phi thư mục để trở thành các hệ thống truy tìm dữ liệu phức tạp.

Ngoài ra, báo điện tử còn thực hiện hình thức kinh doanh từ ứng dụng công nghệ thông tin, hạ tầng kỹ thuật và kết nối. Mô hình này được thực hiện thông qua việc kết nối mọi người với những trang Web khác: Dựa trên số lượng độc giả, mạng lưới liên kết của mình mà các tờ báo có thể phát triển các mô hình kinh doanh khi kết nối với các hệ thống, tổ chức hoặc các doanh nghiệp khác. Đối tác kết nối không chỉ là các cơ quan báo chí, các đơn vị cung cấp sản phẩm nội dung số khác mà có thể là các doanh nghiệp thương mại, các tổ chức tín dụng hoặc thậm chí là các hệ thống bán lẻ.Ví dụ, chỉ bằng việc giới thiệu các khách ghé thăm trang web của bạn tới một quyển sách liên quan hay một sản phẩm nào đó trên hệ thống thương mại điện tử (như Amazon.com) là bạn đã có thể nhận được hoa hồng từ bất kỳ giao dịch mua sắm nào của khách hàng này tại hệ thống.

Bên cạnh đó, nguồn thu từ cước phí dữ liệu data cũng là một mô hình kinh doanh phổ biến của báo điện tử. Theo đó, nguyên tắc kinh doanh của mô hình này dựa vào sức hút của tờ báo điện tử tạo ra lưu lượng người truy cập vượt trội, sẽ khiến nguồn thu từ cước phí dữ liệu data của các hệ thống viễn thông tăng mạnh. Một số báo điện tử có mối liên hệ chặt chẽ với các các công ty viễn thông sẽ có cơ hội phát triển nguồn thu từ dung lượng truy cập data của hệ thống di động. Họ có thể xây dựng gói dịch vụ đọc tin, nghe tin trên thiết bị di động (điện thoại di động, máy tính bảng) với các thông tin hằng ngày được cập nhật: mới nhất, nhanh nhất, đặc sắc nhất, ngắn gọn, súc tích, chuyên biệt hoặc "cá thể hóa" nhất trên trang dành cho các thuê bao.

Ngoài ra, các báo điện tử còn thực hiện kinh doanh trên cơ sở xây dựng các ứng dụng trên internet. Các tờ báo điện tử có thể phát triển các ứng dụng (application) trên các hạ tầng công nghệ thông tin, hỗ trợ cho việc đọc báo hoặc sử dụng các dịch vụ, cơ sở dữ liệu mà tòa báo cung cấp. Các ứng dụng này có thể được phát triển cả ở dạng "thu phí" hoặc "miễn phí", điểm mấu chốt là cả hai dạng thức này đều được tập trung nhiều cho điện thoại di động thông minh (smartphone), máy tính bảng (tablet) và các dạng màn hình đa giao diện (multiscreen). Để có thể phát triển, các dạng ứng dụng này phải đáp ứng hai yếu tố: sáng tạo và kết nối cộng đồng.

Loại ứng dụng "thu phí” thường hướng đến việc trả phí một lần hoặc trả phí theo thời gian, đây là ứng dụng muốn ang phải mua và thường có hai loại là mua một lần và mua thời hạn sử dụng, người dùng phải trả tiền để có quyền khai thác ứng dụng. Để có thể thu tiền được từ hình thức này, phần mềm mà tòa soạn báo phát triển phải đặc biệt hay và chuyên biệt, vượt hẳn so với phần mềm dạng 1 và 2 ở trên.

Việc phát triển ứng dụng "thu phí” gắn sát với chỉ số hoạt động của ứng dụng như người dùng sử dụng chức năng nào nhiều nhất trên ứng dụng, bao nhiêu người thực hiện nạp tiền vào tài khoản, bao nhiêu người dùng mới, đến từ nguồn nào, bao nhiêu lượt download/install... Khi ra đời một ứng dụng mới, việc biết được nguồn sinh ra người dùng nhiều nhất, tỷ lệ chuyển đổi là thông tin vô cùng quan trọng. Nó giúp các nhà phát triển nhận biết và cân đối được nguồn hiệu quả cho chiến dịch của mình, đồng thời nhận biết được hiệu quả thực sự cũng như chất lượng từ mỗi nguồn.

Khái niệm "ứng dụng miễn phí” không đồng nghĩa với việc người sử dụng không mất chi phí. Trong trường hợp ứng dụng miễn phí", thay vì tung ra một ứng dụng tính phí cho mỗi lần tải về của người dùng, nhà phát triển dịch vụ sẽ thu được nhiều tiền hơn với một ứng dụng miễn phí có kèm các tính năng mua bán không bắt buộc ở bên trong (in-app purchase). Ngoài ra, một ứng dụng miễn phí cũng sẽ có lượng tải về nhiều lần hơn so với ứng dụng tương đương nhưng có thu phí.

Nguồn thu của các ứng dụng miễn phí có thể từ quảng cáo. Quảng cáo bằng banner là cách phổ biến nhất trên các ứng dụng miễn phí, điểm mấu chốt của hìnhthức này chính là lượng truy cập. Năm 2015, hệ thống quảng cáo lớn nhất trên các ứng dụng là iAds và Admob, thuộc về Apple và Google. Theo các nhà phát triển, iAds là hệ thống giúp họ thu về nhiều hơn. Tính trung bình, nhà phát triển có thể thu về khoảng 2 USD cho 100 lượt tải về. Con số này không cố định, phụ thuộc vào lượt click trên các banner quảng cáo.

Nguồn thu khác cho ứng dụng miễn phí có thể từ lượt tải Cost Per Install, tính phí cho mỗi lượt tải về, là hình thức trả phí tương đối mới trên các hệ thống di động, mặc dù nó đã có trên web từ lâu. Tại thời điểm 2014 - 2015, loại hình Playhaven hay Chartboost - những bên thứ ba cung cấp các phần mềm cần thiết liên quan đến ứng dụng miễn phí do tòa báo phát triển, người dùng sẽ gặp các "pop-up" trong ứng dụng, cho hiển thị một ứng dụng khác và dòng chữ "cài đặt ngay". Với mỗi ứng dụng được cài đặt theo hình thức Cost Per Install, tòa báo khi phát triển ứng dụng miễn phí sẽ nhận được một khoản tiền nhất định. Thông thường, bên ứng dụng đích đến sẽ phải trả 0,8 - 3 USD trên mỗi lượt tải cho các công ty CPI.

Cho thuê phần mềm hoặc dịch vụ trực tuyến: Có không ít các tòa báo điện tử được phát triển trên nền tảng của các doanh nghiệp công nghệ thông tin, hoặc là đơn vị thành viên trong một tập đoàn, một "mắt xích" trong chuỗi hệ thống hoặc một "hệ sinh thái" nội dung số. Tờ báo điện tử đó sẽ có vai trò như một giao diện" để có thể phối hợp triển khai việc cung cấp các dịch vụ trực tuyến, các phần mềmtheo phương thức trả tiền cho mỗi lần sử dụng (pay per use). Thay vì đăng ký phần mềm để sử dụng mãi mãi, người dùng có thể sử dụng chúng trực tuyến trên internet từ những máy chủ của tờ báo nói riêng, của cả "hệ sinh thái IT" nói chung vào bất cứ thời điểm nào khi họ cần. Đối với người sử dụng, việc thuê các ứng dụng phần mềm có nghĩa là họ không phải tải về các tập dữ liệu khổng lồ và họ không phải trả những khoản phí cao ngất cho phần mềm mà họ chỉ thỉnh thoảng mới cần đến.Các công ty cho thuê phần mềm không phải trả toàn bộ phí liên quan tới việc bán các phần mềm chuẩn, do đó họ cũng hưởng lợi từ mối quan hệ với các khách hàng sử dụng trực tuyến phần mềm của họ.

Để thực hiện mô hình kinh doanh này, tờ báo điện tử không thể chỉ là một "ốc đảo" đơn nhất, mà cần tạo ra mối liên hệ chặt chẽ với các hạ tầng công nghệ thông tin hiện đại để tạo ra nhiều chức năng mới như dịch vụ mang lại giá trị gia tăng cho độc giả, thắt chặt mạng lưới giữa các thành viên, phân tích nghiên cứu thị trường trên trang web, lưu trữ những nội dung đã truyền lên trang web.... tùy thuộc vào việc tờ báo đó có biết tự tổ chức và triển khai để đạt được những lợi thế và cơ hội đến từ những trang web hay không.

Phối hợp thực hiện các chiến dịch tiếp thị bằng thư điện tử: Mô hình kinh doanh này được thực hiện dựa trên sự liên kết giữa báo điện tử với các doanh nghiệp đối tác. Thông qua vị thế, uy tín và số lượng độc giả truy cập của mình, tòasoạn báo điện tử có thể bán quảng cáo trên các thư kèm bản tin (newsletters) và sử dụng thư điện tử để thông báo cho khách hàng biết về một thoả thuận mua sắm đặc biệt hay một sản phẩm/dịch vụ nào đó mới ra mắt. Thông thường các thư điện tử này có khả năng bị độc giả đánh giá là loại thư rác (spam), tuy nhiên nếu được "gán” với vị thế của một tờ báo, khả năng tiếp cận của độc giả sẽ cao hơn. Việc kinh doanh theo phương thức này luôn đặt ra những thách thức trong việc duy trì niềm tin của công chúng, tránh áp lực "thương mại hóa" tờ báo.

Cùng với sự phát triển của kỷ nguyên số, báo điện tử là một trong những hình thức kinh doanh đạt hiệu quả cao trong hoạt động kinh tế- báo chí. Không chỉ đơn thuần truyền tải nội dung tri thức như các sản phẩm báo chí thông thường, báo điện tử còn thực hiện các mô hình kinh doanh mang tính ứng dụng công nghệ cao, tạo sự liên kết cơ sở dữ liệu, phần mềm trực tuyến cung cấp các dịch vụ thông tin điện tử, dữ liệu điện tử, quảng cáo điện tử cho khách hàng và cho công chúng.

Sửa đổi lần cuối Thứ ba, 19 Tháng 3 2019 04:37